Introductie

In deze handleiding wordt de werking van de nieuwe Swing Viewer 7 uitgelegd. Deze applicatie is nog in ontwikkeling en gaandeweg zal deze handleiding bijgewerkt worden met de nieuwe functionaliteiten. De oude Viewer is over het algemeen gericht op de gevorderde gebruiker en kan soms overweldigend zijn wat betreft opties en functionaliteit. De nieuwe Viewer is laagdrempeliger in gebruik (zonder functionaliteitsverlies), sluit meer aan bij Mosaic en Stories wat betreft look and feel en de visualisatie staat meer centraal. 

Visualisaties samenstellen

In onderstaande afbeelding wordt het startscherm getoond. Er zijn twee manieren om een visualisatie te starten:

• Zelf aan de slag (1): Dit opent het selectiescherm waarbij de gebruiker stap voor stap onderwerpen, gebieden, periodes en eventueel dimensies kan selecteren. 
• Voorbereide visualisaties (2): Hiermee kan een vooraf gedefinieerde visualisatie geopend worden.

Tip: De startpagina is altijd te openen via het + icoontje in de bovenbalk:

Zelf aan de slag

Klik op de startpagina op Visualisaties samenstellen om het keuzemenu te openen. In de eerste stap worden één of meerdere onderwerpen gekozen. Dit kan door te filteren (1) of middels het selecteren van onderwerpen uit de themaboom (2), ook kan er een overzicht van de geselecteerde onderwerpen getoond worden (3). Als de keuze gemaakt is, kan een gebied worden geselecteerd of kan de visualisatie direct worden getoond waarna deze verder bewerkt kan worden (4). Verderop in de handleiding wordt het bewerken van een visualisatie toegelicht.

Bij het kiezen van de onderwerpen kan aan de hand van het icoontje afgeleid worden om wat voor type onderwerp het gaat. In onderstaand voorbeeld gaat het om onderwerpen van het datatype gemiddelde (1), numeriek (2) en percentage (3).

In geval een kubusonderwerp (1) is geselecteerd, zoals in onderstaand voorbeeld, dan is het ook mogelijk om een of meerdere dimensie items te selecteren (2). Zoals leeftijdsklassen en geslacht. 

Na het selecteren van de onderwerpen kan een gebied uit een gebiedsniveau worden gekozen. De beschikbare gebiedsniveaus (op basis van de gekozen onderwerpen) verschijnen links van het scherm (1). Kies vervolgens een gebied door deze te filteren (2) of uit de lijst te selecteren (3). Ook kan een gebied favoriet gemaakt worden (4), dit zorgt ervoor dat dit gebied een afwijkende opmaak heeft in visualisaties zodat deze meer opvalt. Indien een vergelijkingsgebied mogelijk is, kan deze hier gekozen worden (5). Tot slot kan de gebruiker terug naar het onderwerpen selectiescherm, de visualisatie bekijken of doorgaan naar de volgende stap: een periode kiezen (6).

De beschikbare periodeniveaus verschijnen links in het scherm (1); er kan een reeks meest recente perioden gekozen worden of een selectie van perioden. Indien gekozen is voor een selectie kan hierop gefilterd worden (2) of uit een lijst een selectie worden gemaakt (3). Tot slot kan de visualisatie getoond worden of de gebieden worden aangepast (4).

Tip: Tijdens het selecteren van de onderwerpen, gebieden en perioden is het altijd mogelijk om tussen deze onderdelen te navigeren. Dit kan, naast de knoppen aan de onderkant, via het menu in de bovenbalk tijdens het selectieproces:

Voorbereide visualisaties

Naast het zelf samenstellen van een visualisatie is het ook mogelijk om een voorbereide visualisatie te tonen. Dit zijn visualisaties die als werkruimtebestand (XML) vanuit Viewer zijn opgeslagen of visualisaties die door de websitebeheerder zijn voorbereid. Selecteer vanuit het startscherm de knop Voorbereide visualisaties bekijken en onderstaand venster verschijnt, hier kan een eerder opgeslagen werkruimtebestand (XML) geopend worden (1). Ook is het mogelijk om te zoeken naar een visualisatie (2) of deze binnen de themaboom van Viewer op te zoeken en te selecteren (3). Vervolgens kan de visualisatie geopend worden (4).

Visualisaties bekijken en bewerken

Nadat een visualisatie is samengesteld of een voorbereide visualisatie is gekozen, kan deze geopend worden om te bekijken of verder te bewerken. Het hoofdscherm van Viewer 7 bestaat uit grofweg zes onderdelen:

1. Tabbladen: Overzicht openstaande visualisaties. Deze kunnen gekopieerd, verwijderd of gedownload worden.
2. Gebruikersselectie: Mogelijkheid om de onderwerpen, gebieden en perioden van de visualisatie aan te passen.
3. Visualisatievormen: Op basis van de door de gebruiker gekozen onderwerpen, gebieden en perioden verschijnen hier de mogelijke visualisatievormen.
4. Bekijk-/Bewerk modus: Een switch tussen de Bekijk (inclusief het delen en downloaden van visualisaties) en Bewerk (opmaak, berekeningen etc..) modus. 
5. Visualisatie: De door de gebruiker samengestelde visualisatie.
6. Achtergrondinformatie: Alle achtergrondinformatie van de diverse onderdelen van de visualisatie.

De onderdelen worden in dit hoofdstuk nader toegelicht.

Tabbladen

Alle visualisaties die door de gebruiker zijn aangemaakt, verschijnen als tabblad bovenin het scherm. Hier kan eenvoudig gewisseld worden tussen de verschillende visualisaties. De geopende visualisatie kan gedupliceerd (1) worden, een nieuwe visualisatie kan gemaakt worden (2) en er is een mogelijkheid om de visualisatie(s) te downloaden (3) in diverse bestandsformaten (Excel, CSV, PNG, Werkruimtebestand (XML)). Meerdere visualisaties kunnen alleen als Excel of werkruimtebestand (XML) worden gedownload.      

Tip: Een werkruimtebestand (XML) kan via de startpagina geopend worden met de knop Voorbereide visualisaties bekijken. Dit is ideaal om visualisaties op te slaan om op een later moment mee verder te gaan, zonder werk te verliezen. Ook kan een bestand gedeeld worden met andere gebruikers om eenvoudig dezelfde visualisatie te openen.

Gebruikersselectie

Via de gebruikersselectie kan de gebruiker eenvoudig de onderwerpen, gebieden en perioden aanpassen van de geopende visualisatie. Zoals uitgelegd in het hoofdstuk Zelf aan de slag. De keuze die hier gemaakt wordt, is bepalend voor de beschikbare visualisatievormen die uiteindelijk gekozen kunnen worden.

Visualisatievormen

Links van de gepresenteerde gegevens kan een visualisatievorm gekozen worden. Welke visualisatievormen gekozen kunnen worden is afhankelijk van de gemaakte selectie (onderwerpen, gebieden en perioden). Klik op een van de iconen om te wijzigen van visualisatievorm.

De onderstaande visualisatievormen zijn mogelijk. Let op: op dit moment zijn nog niet alles visualisatievormen beschikbaar. Gedurende de ontwikkeling van Viewer 7 worden deze toegevoegd.

Icoon	Visualisatievorm	Icoon	Visualisatievorm
	Area		Bar line
	Bar mirrored stracked		Bar mirrored
	Bar point		Bar profile
	Bar stacked		Bar
	Drill down		Line line
	Line		Map bar
	Map bubble		Map pie
	Map point		Map stream
	Map tree		Map
	Pie		Profile pie
	Radar		Sankey
	Table profile		Table stats
	Table		Table-relpost
	Xyz

Bekijk-/bewerk modus

Met de bekijkmodus is het mogelijk de visualisatie te bekijken (ook op volledig scherm), te downloaden of te delen. Met de bewerkmodus kan de visualisatie verder bewerkt worden, zoals het kantelen van de visualisatie of het sorteren van de gegevens. De verschillende opties worden later in dit hoofdstuk nader toegelicht. 

Via onderstaand menu kan eenvoudig tussen de verschillende modi geschakeld worden:

Bekijk modus

In deze modus is het mogelijk om de huidige of alle openstaande visualisaties te delen (1) of te downloaden (2) in diverse bestandsformaten (Excel, CSV, PNG en Werkruimtebestand (XML)). Bij het delen van een visualisatie wordt een link gegenereerd die met andere gebruikers gedeeld kan worden. Tot slot kan de visualisatie in volledig scherm getoond worden (3).

Tip: Naast de knop kan het volledige scherm met de escape-toets afgesloten worden. Dit geldt voor de meest gangbare browsers, zoals Chrome, Edge en Firefox.

Bewerk modus

Nadat de gebruiker de gewenste onderwerpen, gebieden en perioden heeft gekozen kan de visualisatie bewerkt worden. Afhankelijk van de gekozen visualisatie verschijnen er diverse opties:

Favoriet gebied

Met de optie favoriet gebied kan een gebied favoriet gemaakt worden. Deze krijgt binnen de visualisatie een afwijkende opmaak. In onderstaand voorbeeld is de provincie Zeeland favoriet gemaakt. Via de opmaakinstellingen kan de opmaak van het favoriet gebied bepaald worden.

Labels tonen

Met deze optie is het mogelijk om de waarden en/of de namen van de gebieden/onderwerpen/dimensies te tonen. In onderstaande donutdiagram worden de waarden getoond.

Kantelen

De visualisatie wordt een kwartslag gedraaid. Zo kan een verticale staafdiagram worden aangepast naar een horizontale staafdiagram:

Gemiddelde lijn

Bij staafdiagrammen is het mogelijk om een gemiddelde lijn te tonen:

Vergelijkingsopties 

Er zijn diverse vergelijkingsopties beschikbaar. Deze worden toegelicht aan de hand van onderstaande visualisatie. Hierbij wordt de bevolking van alle provincies getoond in een horizontale staafdiagram, in vergelijking met Nederland.

• Toon afzonderlijke provincies: De gebieden (provincies) worden afzonderlijk getoond. Indien deze optie uitgeschakeld is, wordt het provincietotaal getoond. 
• Toon het totaal van de gekozen provincies: Het totaal van alle gebieden wordt getoond in de visualisatie. Het provincietotaal kan hiermee getoond worden. 
• Weergave gemiddelde waarden: In geval van absolute aantallen en indien een gebiedsvergelijking of totaal van de gebieden wordt getoond, is het mogelijk om hier de gemiddelde waarden van te tonen. In dit voorbeeld wordt dit dus toegepast op Nederland (het vergelijkingsgebied) en Provincies gemiddelde (het totaal van de gekozen provincies, deze setting is ingeschakeld in dit voorbeeld). 
• Gebiedsvergelijking meenemen met sorteren: Standaard wordt bij het sorteren van gebieden de gebiedsvergelijking niet meegenomen en dus bovenaan de grafiek getoond. Met deze optie kan de gebiedsvergelijking wel worden meegenomen bij het sorteren. 

In onderstaande visualisatie worden dus de afzonderlijke provincies getoond, inclusief de gemiddelde waarden van het vergelijkingsgebied (Nederland) en het totaal van de provincies. 

Wijzig indeling

Hiermee kan de indeling van de visualisatie gewijzigd worden. De onderwerpen/dimensies, gebieden en perioden worden van positie gewijzigd. Door herhaaldelijk op deze knop te drukken, worden de verschillende indelingen getoond en verandert de visualisatie. In onderstaande visualisatie kan je bijvoorbeeld met deze knop de gebieden in de legenda verwisselen met de onderwerpen in de staafgrafiek.

Sorteren

Sorteer op waarde (bijvoorbeeld hoog–laag) of alfabetisch op onderwerp- of gebiedsnaam.

Tip: In een tabel kan eenvoudig via de kolomkoppen de sortering bepaald worden:

Verbergen

In geval van ontbrekende gegevens kunnen deze verborgen worden met de verberg optie. Bij een staafgrafiek worden in dat geval alleen staven getoond indien er een waarde bekend is.

Uitsplitsen

Gebieden kunnen ook uitgesplitst worden naar een lager schaalniveau met onderstaande optie. Indien data op provincieniveau getoond wordt, is het mogelijk een visualisatie te tonen voor de gemeenten die onder een specifieke provincie vallen. Op dezelfde manier kan een dimensieniveau worden uitgesplitst naar een lager dimensieniveau.

Zo is het mogelijk om de provincie Groningen uit te splitsen naar gemeenten:

Kaartlagen

Bij kaartvisualisaties verschijnen onder de kaartlagen optie de diverse kaartlagen (contouren en achtergrondkaartlagen) die beschikbaar zijn.

Aanpassen titel

Het aanpassen van de titel van een visualisatie kan door het 'potloodje' achter de titel te selecteren.

Berekeningen

Met de knop 'Berekeningen' is het mogelijk om op de getoonde data verschillende berekeningen toe te passen.

Er verschijnt een pop-up waarbij uit de diverse berekeningen gekozen kan worden. De volgende berekeningen zijn mogelijk:

• Percenteren: Hiermee kunnen percentages worden berekend over de getoonde gegevens. Afhankelijk van de gegevens kunnen percentages worden berekend over gebieden, onderwerpen (bij kubussen kan gekozen worden voor (een van) de gepresenteerde dimensie(s)) of perioden. Alleen de keuzemogelijkheden die van toepassing zijn op de getoonde data zijn selecteerbaar. 
• Groeipercentage: Bij deze berekening worden de geselecteerde gegevens weergegeven in een groeipercentage ten opzichte van dezelfde gegevens voor de gekozen basisperiode. Het is hierbij mogelijk om voorgaande periodes als basisperiode te kiezen.
• Groeipercentage gemiddeld: Bij deze berekening worden de geselecteerde gegevens weergegeven als gemiddelde procentuele groei vanaf de gekozen basisperiode tot aan de geselecteerde periode.
• Absolute groei: Bij deze berekening worden de geselecteerde gegevens weergegeven als absolute groei ten opzichte van de gekozen basisperiode. Het is hierbij tevens mogelijk om voorgaande periodes als basisperiode te kiezen.
• Indexcijfers: De waarde van de geselecteerde gegevens wordt berekend ten opzichte van het basisjaar. Bij deze berekening wordt de waarde van de gegevens voor de gekozen basisperiode gelijkgesteld aan 100. Als de waarde van de geselecteerde gegevens 10 procent hoger is dan de gegevens uit de basisperiode, dan is de berekende waarde 110.
• Z-scores: De z-score is een berekening waarmee een vergelijking gemaakt wordt tussen het gekozen gebied en alle gebieden van hetzelfde gebiedsniveau of het vergelijkingsgebied. De z-score is een maat die de afwijking aangeeft ten opzichte van het gemiddelde van alle gebieden van een gebiedsniveau. Bij deze berekening verdwijnt de eenheid. Hierdoor is het dus mogelijk om onderwerpen met verschillende eenheden met elkaar te vergelijken.

Opmaak

De opmaak van de visualisatie kan aangepast worden via de opmaakinstellingen, met de knop 'Opmaak' wordt een nieuw venster geopend:

Er verschijnt een pop-up waar, afhankelijk van de gekozen visualisatievorm, de opmaak van verschillende onderdelen (1) aangepast kunnen worden. Zoals de labels, assen en lijnen van een visualisatie. Klik op 'Opslaan' (2) om de aanpassingen door te voeren in de visualisatie. Met de knop 'Standaardinstellingen' (3) worden alle aanpassingen aan de opmaak ongedaan gemaakt en wordt de visualisatie weer getoond met de standaardopmaak.